Kawa i herbata od lat konkurują w świadomości ludzi o miano najpopularniejszego napoju na świecie. Nie można zaprzeczyć, że kawa jest znacznie bardziej obecna w przestrzeni publicznej, jednak herbaty najwyższej jakości są coraz częściej dołączane do ofert kawiarni specialty. Warto więc poświęcić chwilę temu zagadnieniu i wydobyć z herbaty wszystko, co ma nam do zaoferowania. Masz pod ręką kubek herbaty? Bo na pewno zaczniesz mieć ochotę na łyk!

Czy znasz wszystkie rodzaje herbaty?

Odmiany herbaty można liczyć w tysiącach, jednak zaskakujące jest to, że wszystkie pochodzą z jednej rośliny o nazwie Camellia sinensis. Długość procesu oksydacji (czyli utleniania) jest jedną z głównych przyczyn powstawania różnych rodzajów herbat. Aby go zatrzymać należy „podgrzać” liście w wysokiej temperaturze, a tym samym zabić enzymy, które są odpowiedzialne za rozwój tego procesu.

Rozpatrując rodzaje herbat chodzi nam zazwyczaj o potocznie używane kolory, a najbardziej znane i popularne z nich to: biała, zielona, niebieska (oolong), czarna oraz czerwona (Pu-Erh). Wiele herbat nosi również nazwy od regionu, w którym są uprawiane. Na przykład herbata Assam pochodzi z regionu w Indiach, a herbata Yunnan z chińskiej prowincji.  

Biała herbata

Zacznijmy od najsubtelniejszej z herbat. Produkowana jest z młodych liści i ich nierozwiniętych jeszcze pączków, które pokryte są srebrzysto-białym puszkiem. Ludzka ręka ma na nią niewielki wpływ – leżakowanie i oksydacja liści przebiegają dosyć długo i naturalnie, bez ingerencji człowieka. 

Jest niezwykle delikatna, dlatego ważne jest, aby podczas parzenia unikać wysokich temperatur i parzyć ją krócej. Jest naturalnie słodka i orzeźwiająca. Wyczuwalne są w niej subtelne aromaty miodu, cytrusów oraz kwiatów, a sam napar ma lekko żółty odcień.

Zielona herbata

Najlepsza zielona herbata powstaje z pierwszych pąków zrywanych wraz z młodymi liśćmi. W bardzo krótkim czasie od zbioru jest podgrzewana, by nie dopuścić do jej oksydacji ani fermentacji. Właśnie dlatego liście zielonej herbaty zachowują swój urzekający intensywny kolor. Jeszcze wilgotne liście są formowane w kulki lub zwijane w paski. Japońska zielona herbata matcha jest mielona na proszek.

Wysoka temperatura może dodawać goryczy, więc parzy się ją w niższych temperaturach. W porównaniu z białą, zielona herbata charakteryzuje się mocniejszym smakiem, żywszymi nutami smakowymi i jaśniejszym kolorem. Te najwyższej jakości pochodzą z Chin lub Japonii; odmiany chińskie są lżejsze i delikatniejsze, owocowo-trawiaste, a japońskie są bardziej intensywne, z aromatem przypominającym morze i wodorosty.

Niebieska herbata (oolong)

Herbata Oolong jest produkowana z dużych liści, które po wyschnięciu są przenoszone do pomieszczenia o wysokiej wilgotności powietrza, gdzie intensywnie zachodzi proces utleniania. Po podgrzaniu są rolowane i suszone. 

Oolong potrzebuje wyższej temperatury parzenia (względem herbaty białej czy zielonej). Charakteryzuje się kremową konsystencją, a zależnie od stopnia utlenienia może zaskakiwać kwiatowo-owocowymi lub nawet czekoladowymi nutami. Chińska nazwa herbaty wu long, czyli czarny smok koresponduje z wyglądem rozwijających się podczas parzenia ciemnych liści, które skręcają się i wirują jakby w tańcu.

Czarna herbata

Czarna herbata to zdecydowanie najbardziej znana i lubiana odmiana na świecie. Według różnych statystyk, jej produkcja może stanowić aż ¾ całego rynku. Jest w pełni oksydowana. Wytwarza się ją z już dojrzałych, dużych liści, którym po zbiorze pozwala się wyschnąć, a następnie zwija się je – podczas tego procesu nabierają intensywnego, brązowego koloru.

Czarną herbatę parzy się wodą o temperaturze zbliżonej do wrzenia. W zależności od regionu, z którego pochodzą, mogą być intensywniejsze i karmelowe lub delikatniejsze, z przyjemnie słodkim aromatem suszonych owoców.

Czerwona herbata Pu-Erh

Pochodzi z chińskiej prowincji Yunnan. Po zbiorach i suszeniu umieszcza się ją w wilgotnym pomieszczeniu i pozostawia do fermentacji. Taki rodzaj nazywa się herbatą postfermentowaną, a wyjątkowe w niej jest to, że jest przeznaczona do sezonowania.  Z czasem nabiera głębszego, bardziej kompleksowego smaku. Czasem wyczuć w niej można nuty ziemi, drewna czy grzybów.

Wybór herbaty to jedno, ale jak ją zaparzyć?

Po przejrzeniu wszystkich głównych odmian herbaty, do ustalenia pozostało jedynie, w jakim kształcie lub formie je kupić i jak zaparzyć. Do początku XX wieku sprawa byłaby odrobinę prostsza, ponieważ do tego czasu parzono wyłącznie herbatę sypaną. Amerykański handlarz, Thomas Sullivan zmienił zasady gry, przypadkowo odkrywając torebki do herbaty. Wysyłając swoim klientom próbki, pakował je w jedwabne saszetki, spodziewając się raczej, że odbiorcy przed ich zaparzeniem wyjmą z nich liście. Metoda zachwyciła swoją wygodą też innych miłośników tego napoju tak bardzo, że niemal zastąpiła parzenie herbaty liściastej. Pozostaje jednak pytanie – która metoda jest najbardziej odpowiednia dla herbaty najlepszej jakości?

Mimo uroku ekspresowych w użyciu torebek pana Sullivana, najlepsze efekty możemy uzyskać parząc herbatę w formie sypanej. Całe liście zawierają różnorodne olejki kształtujące smak i aromat, a ich luźna forma pozwala na uwolnienie wszystkich ich charakterystycznych właściwości.

Przydatne akcesoria do parzenia herbaty liściastej

W niektórych kulturach ceremonia parzenia herbaty jest częścią tradycji, a najstarsze rytuały potrafiły trwać nawet 3 godziny! Współcześnie herbata liściasta nie wymaga od nas aż tak dużego zaangażowania. Najczęściej wystarczy pilnować temperatury wody, proporcji i czasu parzenia, żeby wydobyć z herbaty to, co najlepsze. W kwestii zaparzacza, grunt to użycie takiego, w którym liście herbaty będą mogły się swobodnie rozwinąć. Są one dostępne w wielu różnych kształtach, wielkościach i wariantach działania. 

Czajnik do herbaty

Może przypominać tradycyjne japońskie naczynia lub mieć zupełnie nowoczesny kształt.  Jego forma jest doceniana, bo pozwala na swobodne krążenie wody w liściach herbaty. Najważniejsze, aby posiadał dosyć duże sitko lub żeby było ono wbudowane w dziubek. Może być wykonany z różnych materiałów – ceramiczne oddają wolniej ciepło, co sprawia, że znacznie dłużej można cieszyć się gorącym naparem, a te wykonane z żaroodpornego szkła dobrze eksponują jego kolor.

Tłokowy zaparzacz (French press)

Znany z zastosowania kawowego, jednak sprawdza się także przy parzeniu herbaty. Dzięki dużej przestrzeni, jaką mają liście we french pressie, możemy obserwować, jak się rozwijają. Po naciśnięciu tłoku należy pamiętać o przelaniu naparu do innego naczynia, żeby nie przeparzał się, kiedy my rozkoszujemy się herbatą. 

Zaparzacz z ruchomym dnem

Najważniejszą zaletą takiego zaparzacza jest specjalna zapadka, która uruchamia się w momencie postawienia go na naczyniu (lub po użyciu przycisku), co w łatwy sposób umożliwia oddzielenie fusów od naparu w odpowiednim momencie.

Coraz więcej konsumentów pragnie zróżnicowanej oferty w swoich ulubionych lokalach. Nastrój chłodniejszych miesięcy może zainspirować do otworzenia się na świat wysokiej jakości herbaty. Popijając świeżo zaparzony napar można zrozumieć, jak wiele jest jeszcze do odkrycia.