Kawa to jeden z najpopularniejszych napojów bezalkoholowych na świecie, doceniany za swój aromat i zawartość kofeiny. Światowy rynek kawy w 2021 roku wyceniono na 107,93 mld USD, a w okresie 2022-27 przewiduje się jego wzrost CAGR na poziomie 7,60%. Wyliczenia te oparte są o obserwację wzrostu populacji konsumentów kawy w kawiarniach, szybką urbanizację i rosnącą sprzedaż detaliczną w e-commerce.
Kawa w skali świata.
Dziś kawa jest uprawiana w ponad 70 krajach strefy międzyzwrotnikowej, a konsumuje się ją na całym świecie. Światowymi liderami produkcji są Brazylia, Wietnam i Kolumbia. Chociaż ze względu na brak nowego pokolenia kolumbijskich farmerów, prawdopodobnie zostaną wyprzedzeni przez Chiny, które wytwarzają coraz więcej zielonego ziarna.
Rynek jest napędzany przez wiele czynników, z których kilka to wzrost świadomości na temat kawy lepszej jakości, wciąż rosnący popyt na nią oraz innowacje wprowadzane w tym segmencie. W ciągu kilku ostatnich lat zauważono, że konsumenci coraz częściej interesują się sposobem wytwarzania i pochodzeniem produktów, które kupują. W gospodarkach rozwijających się oczekuje się, że konsumenci będą przestawiać się z kawy rozpuszczalnej na bardziej zaawansowane, lepsze jakościowo opcje.
Jak mieszkańcy Europy piją kawę?
Trudno uwierzyć, że ktokolwiek pije więcej kawy niż Amerykanie ze swoimi sieciami kawiarni Starbucks, McCafe, czy Dunkin Donuts. Biorąc jednak pod uwagę spożycie kawy przypadające na mieszkańca, Stany Zjednoczone są jednak w tyle za państwami europejskimi.
Podczas gdy kultura picia kawy narodziła się na Bliskim Wschodzie w XV wieku, a włoski bar espresso czy paryska kawiarnia są często pierwszą myślą, gdy rozważa się pochodzenie konsumentów kofeinowego naparu, żaden z tych krajów nie znajduje się na początku listy uwzględniającej wielkość spożycia na jednego mieszkańca. Które to są państwa? Jak prezentują się kraje najbardziej znane ze swojej miłości do kawy?
1. Finlandia jest największym na świecie konsumentem kawy w przeliczeniu na osobę. Przeciętny Fin spożywa ok. 10 kg kawy rocznie, czyli wypija średnio prawie 4 filiżanki dziennie! Pije się ją głównie w domu i w pracy. Uważa się, że intymny związek krajów skandynawskich z kofeiną zawartą w ziarnach kawy jest szczególnie silny przez długie, ciemne i ostre zimy.
Spożywa się tam kawy bardzo jasno palone, przygotowane tradycyjnym fińskim sposobem, który jest wariacją na temat kawy po turecku (w którym woda ze zmieloną kawą są wielokrotnie zagotowywane) lub przelewowymi metodami parzenia.
2. Norwegia, podobnie jak Finlandia płynie kawą jasno paloną przyrządzaną metodami przelewowymi. Tradycyjnie spożywa się ją do każdego posiłku, lecz w odróżnieniu od sąsiadów, Norwegowie częściej spędzają czas w kawiarniach, w których ich ulubiony napój mogą połączyć ze słodkimi deserami. Jedne z lepszych palarni i kawiarni segmentu specialty wywodzą się właśnie z Norwegii.
3. Popularność kawy w Islandii jest powiązana z zakazem spożycia piwa (który obowiązywał przez większość XX wieku) i wysokimi cenami wina, które trzeba było zastąpić innym, pasującym do towarzyskich spotkań napojem. W związku z długą tradycją picia kawy „na mieście”, w tym państwie można spotkać wiele lokalnych, niezależnych kawiarni.
4. Dania ma nawet specjalne słowo na nieformalne spotkanie towarzyskie, czyli kaffeslabberas, podczas którego podaje się właśnie kawę i ciasto. Duńczycy piją ją głównie czarną, często przelewową. A kawy w większych miastach można napić się niemal wszędzie – działają nawet kawiarenki przy pralniach, w których napijemy się espresso oczekując na koniec naszego prania.
5. Holandia odegrała bardzo ważną rolę w rozpowszechnianiu kawy w Europie. Stało się to dzięki uprawom kawowca w koloniach holenderskich na Pacyfiku już w XVII wieku. Kawa jest nieodłączną częścią życia w Holandii – można ją dostać wszędzie, jednak nie ma ścisłych zasad dotyczących tego, jak piją swoją koffie. Najpopularniejsza jest zwykła czarna kawa sypana lub wersja z odrobiną ciepłego mleka.
Jak wyglądają polskie statystyki i co z nich wynika?
Według raportu INSE Research „Rynek kawy” z 2020 roku, ponad 80% Polaków pija kawę regularnie, a 60% przyznaje się do spożywania jej codziennie. W światowych zestawieniach jesteśmy na 11. miejscu, z wynikiem nieco ponad 2 kg kawy na osobę rocznie. Najczęściej pijemy kawę w domu lub w drodze do pracy – większość z nas nie wyobraża sobie dnia bez filiżanki ulubionego naparu!
Statystycznie większość Polaków przygotowuje w domu klasyczną mieloną kawę zalaną wrzątkiem lub rozpuszczalną, chociaż nie brakuje także użytkowników domowych ekspresów ciśnieniowych i przelewowych. Okazuje się, że polski rynek ekspresów do kawy jest 3. w Europie, za niemieckim i francuskim. Ma to bezpośredni wpływ na wzrost sprzedaży kawy ziarnistej, która z roku na rok cały czas bardzo przyspiesza.
Rozwój rynku specialty w Polsce.
Coraz więcej osób interesuje się także alternatywnymi metodami parzenia i kawami najwyższej jakości, jakie możemy spotkać w segmencie specialty. Jako przyczynę i skutek tego zjawiska można wskazać otwierające się w zawrotnym tempie (szczególnie w większych miastach) trzeciofalowe kawiarnie. Wątek edukacyjny od samego początku ich istnienia był bardzo ważny i zaprocentował. Duży udział w tej przemianie miały i nadal mają social media – odpowiedzialny handel, zawody i festiwale, zdrowe praktyki zero waste czy wegańska oferta, to wszystko wpłynęło na promocję i w efekcie zyskanie widoczności na niezmiennej od lat arenie kawowej.
Rynek kawy w Polsce jest bardzo chłonnym i dobrze rozwijającym się obszarem, który potrzebuje kreatywnego podejścia i odpowiadania na obecną na świecie modę. Szczególne pole do popisu mają kawiarnie specialty działające lokalnie, które w sprytny sposób powinny odpowiadać na rozwijające się potrzeby konsumentów – o postpandemicznych wymogach i trendach pisaliśmy np. w tym artykule.
